درز انقطاع تأثیر زیادی در مقاوم سازی ساختمان و همچنین امنیت سازه خواهد داشت؛ بنابراین باید محاسبات را به صورت دقیق انجام داد. رعایت این اصل یکی از ضروریات مقاوم سازی ساختمان است و به همین جهت می توان رعایت نکردن آن را به سهولت پیگیری کرد.
ضرورت محاسبه درز انقطاع
درز انقطاع در مهندسی ساختمان بسیار حائز اهمیت است. از این جهت که به هنگام زلزله ممکن است که ساختمان ها با هم تماس داشته باشند و به همین جهت باید فاصله ای در بین آن ها ایجاد شود. در صورتی که ساختمان ها کاملاً به هم چسبیده باشند، در صورت زمین لرزه، آسیب های بسیار زیادی به ساختمان وارد می شود. درز انقطاع از بروز آسیب های جدی در سازه جلوگیری می کند. برنامه ریزی و اجرای آن باید توسط مهندس ساختمان و افراد متخصص صورت بگیرد.
در واقع دو سازه باید از یکدیگر فاصله مناسبی داشته باشند تا در صورت وقوع زلزله بتوانند به راحتی حرکت کنند. در غیر این صورت فشاری که به یکدیگر وارد می کنند باعث آسیب رسیدن به بنا خواهد شد. با توجه به اینکه زلزله به صورت خود به خودی خسارت هایی را به ساختمان ها وارد می کند، اگر درز انقطاع به درستی محاسبه نشده باشد، خسارت های وارد شده بیشتر هم خواهد بود.
به عبارتی می توان گفت که این فاصله باعث جلوگیری از برخورد احتمالی دو ساختمان خواهد شد. عدم برخورد دو سازه از خسارت های فراوان جلوگیری می کند. با توجه به حساسیت های این موضوع، قوانین خاصی هم برای اجرای آن وجود دارد که باید به صورت مفصل مورد بررسی قرار بگیرند. برای اجرای درز انقطاع باید به صورت کامل با این شرایط و ضوابط آشنایی داشته باشید.
محاسبه ی درز انقطاع به چه صورت است؟
اندازه گیری های درز انقطاع با توجه به اینکه ساختمان دارای چه ارتفاعی است و یا طبقات آن چه تعداد است، متفاوت خواهد بود؛ بنابراین این موارد هم در اندازه گیری تأثیرگذار هستند. با این وجود برای محاسبه درز انقطاع گفته می شود که، اگر طبقات ساختمان بیشتر از ۸ طبقه باشد، باید ۰/۰۱ به نسبت کل ارتفاع ساختمان به عنوان درز انقطاع در نظر گرفته شود. عددی که از این نسبت به دست می آید برابر با درز انقطاع است؛ بنابراین در هر سازه به هنگام محاسبه درز انقطاع به اعداد مختلفی برخورد خواهیم کرد.
با توجه به قوانین مطرح شده، گفته می شود که درز انقطاع باید حدود ۰/۰۰۵ هر طبقه به نسبت تراز پایه اندازه گیری شود. با رعایت این اصول فاصله ساختمان از سازه های مجاور خود متعادل خواهد بود. در این بین تراز پایه همان ارتفاع طبقه در نظر گرفته می شود. به همین دلیل هم گفته می شود که تعداد طبقات در فرآیند محاسبه بسیار حائز اهمیت است. محاسبه درز انقطاع برای ساختمان های زیر ۸ طبقه راحت تر از طبقات بیشتر است.یک روش محاسبه برای ساختمان های زیر ۸ طبقه به این صورت است که ۰/۰۰۵ از هر طبقه محاسبه می شود.در روش دوم باید ارتفاع سازه در ۰/۰۱ ضرب شده و بعد بر ۲ تقسیم شود.
نکات مهم محاسبه درز انقطاع
از آن جایی که درز انقطاع مربوط به مقاوم سازی ساختمان است، باید به صورت دقیق محاسبه شود. برای محاسبه درز انقطاع باید ارتفاع سازه را به صورت دقیق محاسبه کرد. ارتفاع ساختمان در واقع آن چیزی نیست که مشاهده می شود، بلکه ارتفاع اصلی ساختمان باید در نظر گرفته شود. برخی از افراد به اشتباه ارتفاع قابل مشاهده ساختمان را در فرمول محاسبه قرار می دهند و بنابراین دچار اشتباه می شوند.
برای به دست آوردن ارتفاع اصلی سازه باید، تراز پایه را در نظر گرفت. قدم اول برای محاسبه، تعیین تراز پایه و محاسبه ارتفاع دقیق است. ارتفاع اصلی ساختمان باید از تراز پایه در نظر گرفته شود. فاصله تراز پایه تا پشت بام ساختمان، ارتفاع اصلی نامیده می شود. در این بین باید بدانیم که تراز پایه به بخشی از ساختمان گفته می شود که به هنگام بروز زلزله، از لرزش و حرکت ساختمان جلوگیری می کند.
به عبارتی می توان گفت که در ساختمان هایی که زیر زمین ندارند، به بخش بالای فونداسیون تراز پایه اطلاق می شود. برای ساختمان هایی که دارای زیر زمینی هستند و زیر زمین کاملاً به سازه متصل شده است، شرایط کاملاً متفاوت است. در این صورت نزدیک ترین قسمت به زمین به عنوان تراز پایه در نظر گرفته می شود.
چرا باید انقطاع درز محاسبه شود؟
بعد از آشنایی با روش محاسبه انقطاع درز باید بدانیم که اصلاً چرا باید این کار انجام شود. به این منظور باید به اهمیت مقاوم سازی ساختمان اشاره شود. به جهت جلوگیری از خسارت های ناشی از بلایای طبیعی مثل زلزله، باید اقداماتی به منظور کمتر شدن تلفات انجام شود. به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از لرزش ساختمان ها در کنار هم، می بایست آن ها با فاصله مناسبی از هم قرار بگیرند.
نکته دیگر این است که فاصله درز انقطاع نباید خالی بماند، بلکه باید توسط مصالح نرم تر که از نظر مقاوم سازی در سطح ضعیفی قرار دارند، پر شود. در صورت بروز زلزله این مصالح کاملاً می ریزند و بعد از آن می توان مجدداً مصالح مناسبی را در این فاصله جایگزین کرد.
محاسبه درز انقطاع ساختمان های بلند
برای ساختمان های بلندتر باید از روش های دیگر استفاده کرد. در واقع به این راحتی نمی توان درز انقطاع را برای ساختمان بالای ۸ طبقه محاسبه کرد. این کار باید به صورت کاملاً تخصصی انجام شود. در این مدل ساختمان ها، باید تغییر غیر خطی مکان در نظر گرفته شود. تعیین درز انقطاع در این صورت باید توسط مهندس سازه انجام شود زیرا مهندس معمار دیگر قادر به تعیین آن نخواهد بود.
در این بین ساختمان هایی هم هستند که از اهمیت زیادی برخوردار هستند. برای این مدل ساختمان ها هم باید به همان صورت محاسبه درز انقطاع انجام شود. در این بین تفاوت کمی وجود دارد. برای این ساختمان ها باید محاسبات بسیار دقیق تری انجام شود. مثلاً برای مجتمع های بزرگ که فاصله مناسبی نسبت به ساختمان های اطراف خود ندارند، به هنگام لرزش های زلزله، ترک و شکستگی های زیادی به وجود می آید که منجر به آسیب های بیشتری هم می شود.برای محاسبه درز انقطاع در وهله اول باید تغییر مکان غیر خطی محاسبه شده و پس از گرفتن جذر حاصل جمع محاسبه شده، درز انقطاع به دست می آید.
رعایت نکردن درز انقطاع
در صورتی که به هنگام ساخت و ساز، از رعایت اصول محاسبه درز انقطاع سر پیچی شود، از نظر حقوقی و قانونی کاملاً قابل پیگیری است. علاوه بر این ممکن است که درز انقطاع به درستی محاسبه و اجرا نشده باشد که باز هم می توان از طریق مراجع قانونی پیگیری هایی را انجام داد. همچنین می توان از طریق سازمان های مربوطه شکایتی را علیه سازندگان تنظیم کرد. به دلیل اهمیت رعایت مقاوم سازی ساختمان ها، باید این اقدامات صورت بگیرد.
در صورت رعایت نکردن درز، ساکنان می توانند به راحتی شهرداری منطقه را محکوم کنند زیرا باید نظارت هایی توسط کارمندان انجام می شده است. طبق قوانین موجود، کارکنان شهرداری محکوم خواهند شد و خسارت به ساکنان تعلق می گیرد. خسارت هایی که به ساختمان وارد می شوند، کاملاً قابل پیگیری هستند؛ بنابراین مهندسان و سازندگان باید با دقت بیشتری اقدام به محاسبه درز انقطاع و مقاوم سازی ساختمان ها انجام دهند.
رعایت نکردن درز می تواند منجر به مشکلات زیادی شود. مشکلات متداول معمولاً مربوط به سنگ نمای ساختمان است. در این بین ممکن است که لوله های فاضلاب هم دچار مشکل شوند که در نهایت منجر به آسیب رسیدن به دیوارها خواهد شد. خسارت ها همچنین به ساختمان های اطراف هم می رسد.
نکات اجرای درز انقطاع
برای اجرای درز انقطاع باید طرح اجرای آن به طور کامل در نقشه نشان داده شود. این کار منجر به سهولت اجرای کار خواهد شد. برای سازه های بتنی باید از مصالح بتنی برای درز انقطاع استفاده شود. علاوه بر این باید کنترل از قسمت روی فونداسیون صورت بگیرد. درز انقطاع باید به هنگام قرار گرفتن ستون، اجرا شود. نکته دیگر این است که باید اندازه ستون در نظر گرفته شود. در سازه هایی که از جنس فولاد هستند، درز انقطاع به هنگام اجرای صفحه ستون انجام می شود.
رعایت درز انقطاع از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به همین دلیل مهندس باید زمان زیادی را برای آن اختصاص دهد. حتی رعایت نکردن درز انقطاع توسط ساختمان های مجاور هم مشکلاتی را به وجود می آورد که باید آن ها را به صورت دقیق بررسی کرد.به هنگام اجرای درز انقطاع نباید سطوح ناصافی وجود داشته باشدعلاوه بر این فاصله سقف ها با یکدیگر نباید از شصت سانتی متر تجاوز کند. البته این مورد با توجه به شرایط ساختمان متغیر است.
منبع :ارین تیس
