خنک کردن بتن

خنک کردن بتن چه تاثیراتی درمیزان کیفیت بتن دارد؟

خنک کردن بتن

خنک کردن بتن

خنک کردن بتن  Cooling the concrete یکی از راهکارهای بسیارمهم دررابطه با بتن ریزی در هوای گرم می باشد. ملات ریزی در دمای بالا باعث ایجاد معضلاتی درملات تازه می شود که در نتیجه آن  کیفیت و کارایی سیمان تولید شده افت می نماید. زمانی که در چنین شرایطی قرار گرفتید اولین اقدام پایان دادن به عملیات است. باید شرایط را برای بتن ریزی بهینه آماده نمود تا آسیب ها و معضلاتی که در اثر دمای بالا ممکن است در بتن ایجاد شود به حداقل ممکن برسد. دمای بالا سبب بخار شدن آب و شتاب گرفتن آب گیری ملات، افت توانمندی های ملات تازه و رسیدن به سختی و گیرایی زود هنگام می شود که در نتیجه توان مقاومتی و استحکامی بتن افت می نماید.

همچنین دمای بالا وگرما بعد از ملات ریزی سبب فشرده شدن و انقباض بیش از حد ملات می گرددو باعث ایجاد ترک و درز در سیمان تازه می شود. در واقع به کار بردن ملات های سیمانی با درجه حرارت پائین ما را در راستای بتن ریزی بهینه یاری می دهد. بتن ریزی با دمایی پائین تر از ۳۰ درجه سانتیگراد سطوح سخت سیمانی با توان مقاومتی بالا را ایجاد خواهد نمود.

با توجه به مطالب بیان شده خنک کردن بتن در دمای بالا و در زمان ملات ریزی اصلی اساسی و مهم است که در راستای دستیابی به سیمانی بهینه و با خاصیت های مکانیکی مناسب باید اصول و راهکارهایی اعمال گردد که در ادامه بحث بیشتر به این موضوع پرداخته می شود.

مصالح خنک راهکاری برای خنک کردن بتن

  • سنگدانه ها  زمانیکه عملیات ملات ریزی در مکان های گرم و مرطوب انجام می شود توجه به ابعاد و اندازه سنگدانه ها اهمیت بیشتری خواهد یافت. برای ملات ریزی در این شرایط باید سنگدانه های مصرفی از توان جذب آب بسیار پائینی برخوردار باشند. سنگدانه های بزرگ توان کشش آب با درصد ۲/۵ و سنگدانه های کوچکتر قدرت جذب آب با درصد کمتری یعنی ۳ را دارند. سنگدانه ها باید از نقطه نظر تعاملات و واکنش با قلیایی ها مورد ارزیابی قرار گیرند و همچنین درمکان هایی که احتمال تحلیل و خورندگی وجود دارد یون کلر تعادل مورد نظر را برقرار نماید.
  • آب ؛ آب اختلاط نباید درجه حرارت بالایی داشته باشد. در صورت استفاده از آب گرم ملات ترکیب شده دمایش بالا می رود و همچمین میزان استفاده از آب نیز افزایش خواهد یافت. در نتیجه استفاده زیاد از آب مقاومت بتن کاهش خواهد یافت. در ازای افزایش هر ده درجه حرارت آب اسلامپ بتن  ۲۰تا ۲۵   میلیمتر افت خواهد نمود. با توجه به نکات گفته شده به اهمیت سرد بودن آب اختلاط پی می بریم و برای رسیدن به این هدف و خنک کردن بتن می توان از یخ بهره گرفت.
  • سیمان  یکی از موارد با اهمیت در زمان تولید ملات در هوای گرم درجه حرارت سیمان در زمان اختلاط است. در صورت بالا بودن دمای سیمان، دمای ملات نیز بالا خواهد رفت که در چنین شرایطی روند آب گیری سیمان افزایش یافته و ملات خیلی زود به سختی خواهد رسید. همچنین مقدار استفاده از آب افزایش خواهد یافت و در نهایت اثرات بسیار زیان باری بر مقاومت و انقباض بتن را در پی خواهد داشت. دمای سیمان درزمان ترکیب باید کمتر از ۷۷ درجه سانتیگراد باشد. نکته بسیار مهم اینکه به کارگیری سیمان گرم و نوع ۳ در شرایط دمایی بالا اکیدا ممنوع می باشد. مطلب قابل تامل دیگر در این رابطه این است که استفاده از سیمان هایی با ریزدانه های زیاد باعث می شود که در زمان اختلاط پروسه آبگیری سیمان با سرعت بیشتری انجام شود که در نتیجه منجر به ایجاد گرما در مدت زمان بسیار کمی می شود. بنابراین اوجه به اندازه و ایعاد سنگ دانه های سیمان بر اساس استانداردها و اصول توصیه می شود.
  • افزودنی ها استفاده ازافزودنی های مخصوص بتن در شرایط دمایی بالا باید بر اساس استانداردها و دستورالعمل های مصرف و الزامات بیان شده توسط مسئولان نظارتی انجام شود. استفاده از هر نوع محصول اضافه کردنی به بتن از قبیل محصولات کاهنده آب و کندگیر کننده ها باید بر اساس استانداردها باشد.

ملات ریزی و خنک کردن بتن در شرایط دمایی بالا

در شرایطی که درجه حرارت ملات سیمانی در زمان بتن ریزی بالا باشد باید پروسه ملات ریزی را متوقف کرد یا اینکه راهکارهایی را برای پائین آوردن درجه حرارت بتن به کار بست. در ادامه بحث با راهکارهایی در این زمینه آشنا خواهیم شد.

  • درجه حرارت سیمان در زمان ترکیب باید از ۵۰ درجه دسانتیگراد پائین تر باشد. به این منظور این فراورده را باید در جای خنک و مکانی که سایه باشد نگه داشت. البته با توجه به اینکه پائین آوردن درجه حرارت سیمان به تجهیزات و لوازم خاصی نیاز دارد تا این پودر در مجاورت رطوبت و آب قرار نگیرد کمتر پیش می آید که مجریان به فکر خنک نمودن سیمان باشند بلکه این گزینه را به عنوان گزینه پایانی در نظر خواهند گرفت. اما گزینه بسیار مناسب در این راستا دیگ اختلاطی می باشد که باید با رنگ روشن پوشش دهی شود یا اینکه با استفاده از سایه و آب خنک آن را در دمای پائین نگه دارند.
  • میزان بهینه سیمان باید در محدوده ۳۵۰ تا۴۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب باشد. زیرا در صورتی که کمتر از این محدوده باشد نمی تواند کیفیت و کارایی مناسب را داشته باشد. همچنین تجاوز از محدوده گفته شده در نتیجه تعاملات و کنش های انجام شده گرما تولید می گردد و در نهایت با افزایش دمای بتن مواجه خواهیم شد.
  • استفاده از سیمان کند کننده و نوع پوزولانی و همچنین به کارگیری میکروسیلیس و سایر افزودنی هایی که درجه حرارت بتن را در زمان گیرش اولیه پائین می آورند توصیه می گردد. در راستای استفاده بهینه و کارامد از افزودنی ها و رسیدن به اهداف مورد نظر شما می توانید بایک تماس از دانش و اطلاعات کارشناسان عمران مال بهره ببرید وانتخاب بهینه و نتیجه ای درست داشته باشید.
  • شن و ماسه های مورد نیاز برای تهیه ملات باید تا حد امکان در مکان سرد و خنک و دور از تابش نور خورشید نگه داشت و راه حل دیگر برای کاهش دما در آنها آب پاشی می باشد.
  • بهره بردن از سنگدانه های مناسب و در محدوده بهینه تولید ملاتی متراکم و مناسب را در پی خواهد داشت.
  • به دلیل جذب آب بیشتر توسط سنگ دانه های در ابعاد بزرگتر توصیه می گردد از سنگدانه های ریزتر در ترکیب ملات استفاده شود.
  • در زمان تهیه ملات تا جایی که امکان دارد از آب خنک استفاده شود. در راستای رسیدن به این هدف می توان محل عبور آب و کانال های لوله کشی و منبع های آب را عایق نمود و همچنین از یخ می توان کمک گرفت. یخ گزینه ای بسیار مهم در راستای خنک کردن بتن می باشد چون ذوب شدن یخ در بتن دمای آن را به صورت محسوسی کاهش می دهد. زمانیکه ازخرده یخ یا پود یخ برای خنک کردن بتن استفاده می شود این فراورده ها جایگزین بخشی یا تمام آب اختلاط می شوند و در پایان پروسه نباید یخ در ملات تازه قابل دیده شدن باشد.
  • در طرح اختلاط باید میزان استفاده از آب را رعایت کرد واز مصرف بیش از اندازه توصیه شده ممانعت نمود. در شرایط دمایی بسیار بالا برای خنک کردن بتن می توان آرماتورها را گالوانیزه نمود.
  • در شرایطی که محیط دمای بالایی دارد،استفاده از قالب بندی چوبی به دلیل ناچیز بودن ضریب جابه جایی گرما در آن نسبت به نوع فلزی ارجحیت دارد و بدینوسیله از گرم شدن ملات ممانعت می شود.
  • برای خنک کردن بتن عملیات بتن ریزی را در ساعات خنکی روز و غیر آفتابی انجام دهید.
  • به کارگیری پمپاژ سیمان در مسافت های طولانی به دلیل وجود سایش و اصطکاک بین سیمان و لوله باعث تولید گرما شده و بتن را گرم می نماید و در صورتی که دمای هوا نیز بالا باشد این معضل دوچندان می شود. بهتر است در راستای خنک کردن بتن تا حد امکان مسافت را کاهش داده و مسیر انتقال را خنک نمود.

عملیات خنک کردن بتن در جریان پروسه بتن ریزی

از جمله ضروریات مهم که باید رعایت گردد خنک کردن بتن و حفظ دمای مناسب در زمان انتقال و جابه جایی و ملات ریزی می باشد. در صورت گرم بودن شرایط دمایی محیط  ملات آماده شده با هوای مجاور جا به جا می گردد و دمای بتن افزایش می یابد. در چنین شرایطی ما به دنبال راهکارهایی برای ممانعت از این افزایش دما هستیم. یکی از رایجترین راه حل ها استفاده از ماشین های جا به جای سر بسته و مناسب می باشد که مخزن آنها با رنگ های روشن رنگ آمیزی شده است یا اینکه با آب آن را خنک می کنند. استفاده از ابزاری مانند پمپ و لوله، دما را بالا می برد بنابراین برای ممانعت از افزایش دما اطراف لوله پمپ و خنک کردن بتن را با گونی خیس پوشش داد و همچنین با آب سرد آن را خنک نمود. به کارگیری تسمه نقاله به دلیل نامناسب بودن در فصول گرم وسیله کارامدی نیست و استفاده از آن برای خنک کردن بتن توصیه نمی گردد. در زمان جا به جایی بتن و حمل ونقل تراک میکسر نباید بی دلیل حرکت کند و بچرخد چون دما بالا می رود مخصوصا اگر میزان حجم بتن در مخزن کم باشد افزایش دما محسوس تراست. استفاده از رنگ روشن برای دیگ تراک و استفاده از پوشش های سایه بانی، استعمال پوشش گونی بر روی دیگ تراک و مرطوب و خیس کردن آن راه حل هایی دیگر برای جلوگیری از افزایش دما و خنک کردن بتن در زمان انتقال می باشد.

الزامات مهم در زمان ریختن، پرداخت سطح و عمل آوری ملات و کنترل تبخیر

برای ممانعت از بخار شدن آب از سطوح سیمانی می توان با استفاده از باد شکن از شتاب باد کم نمود. همچنین می توان با بهره گیری از باد شکن های جذب کننده آب میزان نم و رطوبت محیط را بالا برد، درصد بخارات را کم نمود و محدوده مورد نظر را خنک کرد. در صورت مهیا بودن شرایط می توان در بالای قلمرو بتن ریزی شده سایبان قرار داد تا مانع تابش مستقیم نورخورشید شده و همچنین تبخیر را کاهش داد. اینها راهکارهایی مثبت در راستای خنک کردن بتن می باشد.

تجهیزات مه فشان و تولید کننده غبار آب در محدوده ملات ریزی شده  می توانند گزینه ای مناسب برای خنک کردن بتن و همچنین بالا بردن درصد رطوبت محیط و کاهش تابش نورخورشید به سطوح سیمانی شوند. البته این روش در شرایطی که با وزش باد مواجه هستیم امکان پذیر نیست. قبل از شروع پروسه ملات ریزی باید آرماتورها و اسکلت ها را خنک نمود. آب پاشی راه حل بسیار مناسبی برای خنک نگه داشتن این ابزار می باشد. البته باید با استفاده از روش تبخیر یا تحت فشار آب های اضافی را از سطوح این ابزار پاک کرد. فراهم کردن مقدار ملات مورد نیاز و بهره گیری از تجهیزاتی که توان ساخت و جا به جایی و متراکم سازی بتن بعد از ملات ریزی راداشته باشد بسیار مهم و ضروری است چون در صورتی که بخشی از پروسه بتن ریزی انجام شود و معطلی در کار باشد بتن ریخته شده گرم شده و به سختی اولیه خواهد رسید و احتمال بروز ترک های سرد در چنین شرایطی بالا می رود.

برای خنک کردن بتن و حفظ دمای مناسب آن درپروسه بتن ریزی بهتر است از پوشش دهی با ضخامت بالا استفاده شود. استفاده از این روش نیازمند مقادیر بالایی ازبتن در جریان عملیات ساخت و جا به جایی و بتن ریزی می باشد. قبل از گیرش اولیه ملات های سیمانی فشرده سازی ملات در دمای بالا گزینه بهینه ای برای کاهش درزها و ترک ها می باشد. البته ماله کشی نیز راهکاری عالی برای بستن درزها می باشد. در شرایطی که بتن ریزی در هوای گرم و خشک می باشد سطح سیمانی خیلی زود خشک می گردد، درراستای حل این معضل استفاده از پوشش گونی کاملا خیس شده گزینه ای مناسب است در غیر این صورت به کارگیری روش هایی مانند استفاده از فرمول های عمل آوری سیمان و پوشش دهی نایلونی کمک کننده می باشد. در چنین شرایط آب و هوایی عمل آوری رطوبتی گزینه ای قابل تامل است. در رابطه با پرداخت بتن باید گفت در شرایط آب و هوایی گرم پروسه پرداخت را باید زودتر انجام داد و از نفوذ و جمع شدن آب در زیر قشر بالایی ممانعت کرد.

منبع: عمران مال